Driekoningen

Drie wijzen
Dertien dagen na Kerstmis, op 6 januari, is het Driekoningen: een vele honderden jaren oude christelijke feestdag én voor veel mensen het moment om de kerstboom het huis uit te doen. Langer laten staan zou ongeluk brengen volgens de overlevering.

In de bijbel wordt verteld van de ‘wijzen’ of ‘magiërs' die vanuit het Oosten (voormalig Perzië) het Kerstkind in Bethlehem kwamen bezoeken; hoeveel het er waren is eigenlijk niet duidelijk. Die ‘wijzen' zijn in volkslegenden langzaamaan veranderd in drie koningen. Ze werden bekend als Melchior, Caspar en Balthasar.

Verborgen betekenis
In veel voorstellingen van Driekoningen zijn vaak een aantal verborgen betekenissen te vinden. Zo zijn er verwijzingen naar de levensstadia van een mens en naar de verschillende werelddelen (of de drie takken van het menselijk geslacht). De oude Melchior (hier met roze mantel) is grijs en kwam uit Europa, de Aziatische koning Balthasar was van middelbare leeftijd en Casper, met witte tulband, is van Afrikaanse komaf en de jongste van de drie. Tenminste, dat is een mogelijke versie, want de bronnen geven verschillende interpretaties.
Ook is er een prachtig apocrief verhaal over de lotgevallen van een mogelijke vierde wijze, Artaban. Het lukte hem niet op tijd in Bethlehem aan te komen, omdat hij onderweg steeds mensen te hulp schoot.

Achterglasschildering
Deze 18e eeuwse voorstelling van Driekoningen is geschilderd in een speciale techniek: de achterglasschildering. Een manier van werken die afwijkt van het schilderen op doek of paneel, namelijk in spiegelbeeld en in omgekeerde volgorde: je begint met details en voorgrond op de achterzijde van een glasplaat te schilderen en pas als laatste wordt hier omheen of overheen de achtergrond gezet. Best een ingewikkelde werkwijze, want aangebrachte vormen, kleurvlakken en lijnen moeten meteen kloppen en als een puzzel in elkaar passen. Correcties zijn vanwege de volgorde van schilderen immers niet meer mogelijk. Na voltooiing wordt het schilderij omgedraaid en kijk je door het glas naar de afbeelding. Het eindresultaat levert een vrij plat, helder en glanzend beeld op dat meer de indruk geeft van een foto.

Anoniem (Zuid-Duits)
Driekoningen 18e eeuws
achterglasschildering, 40 x 34 cm
Herkomst:
Inventarisnummer: