Het ambt en de keten
In 1962 besloot de gemeente Weert een nieuwe ambtsketen voor de burgemeester te laten ontwerpen. Een opdracht die samenvalt met het begin van een grote bloeiperiode van Weert, nadat de stad – als enige gemeente in Limburg – in 1959 is aangewezen als primaire industriële ontwikkelingskern.
Het ontwerp werd gegund aan de lokale edelsmid Eloy Werz (1932-2011), hofleverancier en eigenaar van een sinds 1838 in Weert gevestigd edelsmedenbedrijf: Kunstwerkplaatsen Esser. Werz maakte een drietal schetsontwerpen voor de nieuwe zilveren keten, waaruit de huidige, nog steeds in gebruik zijnde ambtsketen werd gekozen. Opvallend detail van het ontwerp: de Weerter ambtsketen valt heel mooi rond om de schouders en over de borst. Dit komt door de wijze waarop Werz de grote, scharnierend en opengewerkte platte schakels heeft verbonden.
De bijbehorende penning werd geheel met de hand gedreven en verbeeldt aan de ene zijde het rijkswapen (de versie van 1907) en aan de andere zijde het gemeentewapen: een blauwe keper op een zilveren veld. Dit wapen was in 1918 bij Koninklijk Besluit formeel aan de gemeente Weert toegekend, maar werd feitelijk al vanaf 1500 door de stad gebruikt.
Afdruk (negatief) van gemeentewapen van Weert op de penning van de tweede ambtsketen van Weert
Oeps
Het gemeentewapen op de Weerter ambtspenning leidde tot een opvallend verhaal. Bij de uitreiking van een koninklijke onderscheiding, ruim een jaar of tien geleden, droeg de toenmalige burgemeester uiteraard zijn ambtsketen. De ontvanger van de onderscheiding keek ernaar en kon niet nalaten er fijntjes op te wijzen dat het gemeentewapen niet (meer) correct was. Bij Koninklijk Besluit van 16 november 1977 was dit namelijk veranderd. De blauwe keper op zilveren veld werd toen voorzien van een schildhoofd: een gouden band met daarop drie rode jachthorens, het wapen van het roemruchte geslacht Horn. Met deze wijziging wilde men het belang van de familie van Horn voor de stadswording van Weert in het stadswapen zichtbaar maken.
Overigens, al ver voor 1977 komen we deze combinatie tegen in de wapensteen in de gevel van het vernieuwde stadhuis aan de Markt en ook in de wapens in de ruggen van de stoelen van Burgemeester & Wethouders, alles uit 1913.
De reactie van de ietwat in verlegenheid gebrachte burgemeester is onbekend, maar snel daarna werd aan Eloy Werz opdracht gegeven de ambtspenning aan te passen. Omdat het zilver echter inmiddels te zwak was geworden om te bewerken, vervaardigde Werz een nieuwe, ditmaal gegoten penning, waarin op de achterzijde het nieuwste gemeentewapen werd gegraveerd. Daarmee is de ambtsketen sinds 2010 weer geheel up to date.
Dat burgemeesters een ambtsketen dragen is te danken aan Thorbecke, minister van Binnenlandse Zaken onder koning Willem III. Hij vond een dergelijk ‘herkenningsteken’ van belang, en bij Koninklijk Besluit van 16 november 1852 werd dit dan ook bepaald.
De burgemeester is in ieder geval verplicht de ambtsketen te dragen tijdens de vergadering van de gemeenteraad en bij een ontvangst van een Commissaris van de Koning, minister of de Koning. Of wanneer hij/zij zich in het openbaar vertoont in geval van brand, bij oproer, bij samenscholing of andere verstoring van de openbare orde.
Eloy Werz (1932-2011)
Amtsketen Gemeente Weert
schets no. 2627; aquarel en potlood op papier, 18 juni 1962
herkomst: aankoop
inventarisnummer:
