Take me to the River

Het werk van Frans Franciscus (1959) is geïnspireerd door klassieke Europese schilderijen en sculpturen, vaak met een Bijbelse achtergrond. Inspiratiebronnen zijn barokschilders als Caravaggio, El Greco en Bronzino, maar ook Girodet, Rubens en Jan Lievens leveren hem volop materiaal. Vervolgens geeft hij aan bekende thema’s en composities van deze oude meesters uit de Westerse kunstgeschiedenis een hedendaagse draai. Zo levert hij commentaar op actuele kwesties, vaak op verrassende en eigenzinnige wijze.

Inspiratie uit de oudheid
Kunstenaar Frans Franciscus liet zich bij het maken van 'Take me to the River' inspireren door een groot marmeren beeld uit de oudheid dat de “de Nijl” voorstelt. Dit beeld is in 1513 gevonden op het Campo Marzio in Rome, waar het een onderdeel was van een aan Isis en Serapis gewijd heiligdom. Een liggende naakte oudere man (type riviergod) symboliseert de Nijl, rustend op een sphinx. Hij wordt omgeven door symbolen van vruchtbaarheid (verwijzend naar de vruchtbare afzettingen langs de overstromende Nijl) en zestien naakte engeltjes. Het beeld is te zien in de Vaticaanse musea in Rome. Frans Franciscus gebruikte deze inspiratiebron eerder in een schilderij van een liggende naakte vrouw (Diana, 1997), die door 13 kleine mannen, gekleed in legerboots, camouflagebroek en wit singlet, wordt beschilderd met wijnranken. 

Bij ‘Take me to the River’ uit 2019 is die inspiratiebron duidelijk minder herkenbaar. We zien een naakte man, staande in ondiep en golvend water dat net tot onder zijn schaamstreek reikt. Hij heeft de armen voor de borst gekruist en kijkt stoer, bijna recht voor zich uit.

Twee dingen vallen meteen op: de stevig gebouwde man is flink behaard, zowel op zijn onderbuik, borst en onderarmen als op zijn rug. Hij draagt een volle baard. Met veel plezier heeft Frans al dat haar boetserend vormgegeven. Wat verder opvalt zijn de vijf kleine mannetjes die tegen en op zijn romp klimmen of liggen. Ze zijn gekleed in vergulde kleding, een combinatie van korte en lange broeken, singlet, polo en hemd. Het mannetje dat in het water staat draagt een vergulde zwembroek. Allemaal hebben ze blote voeten en geblondeerd haar.

Bear-cultuur
Veel van de onderwerpen in het werk van Frans Franciscus zijn gerelateerd aan de gay community. Zo lijkt de centrale figuur op een “Bear” (beer). De Bear-cultuur ontstond in San Francisco in de jaren ’80 en kwam voort uit de romantisering van de arbeidersklasse, zoals houthakkers of loodgieters. Bears zijn in de gay community stevig gebouwde mannen, met veel lichaams- en gezichtshaar. De belangrijkste reden voor de berenidentiteit was dat de Bears zich afzetten tegen de mainstream-homocultuur, die in die tijd vooral stedelijke en middenklasse homo’s in de schijnwerpers zette. Het tegenovergestelde van Bears zijn Twinks: weinig behaarde en slank gebouwde homomannen van gemiddeld 18 tot 25 jaar. De kleine figuren op het beeld zouden hieraan kunnen refereren.

Het combineren van grote en kleine figuren loopt als een rode draad door het oeuvre van Franciscus. Ook het beeld 'You are so cute' (2019) toont kleine figuren die zich aan een groter figuur vastklampen. De titel verwijst naar een bepaalde vorm van adoratie.

 

Frans Franciscus (Utrecht 1959)
Take me to the River, 2019
Afmetingen: 53 x 30 x 22 cm.
Herkomst: aankoop in 2023
Inv. Nr.: